Spreekrecht voor nabestaanden

In Nederland wordt steeds meer gebruik gemaakt van het spreekrecht door nabestaanden tijdens een strafproces. Het spreekrecht is ingevoerd om het slachtoffer erkenning te geven, diens verwerking van het misdrijf te bevorderen en zich meer bij het strafproces betrokken te voelen. Maar worden deze doelen van het spreekrecht in de praktijk gerealiseerd?

Prof.dr. A. de Keijser (Rijksuniversiteit Groningen), prof.dr.mr. MJ.J. Kunst (Universiteit Leiden) en Dr. L.I.M. Lenferink (Universiteit Twente) willen met casusstudies onder nabestaanden meer inzicht krijgen in de effectiviteit van spreekrecht in het strafproces.

Inzicht in effect spreekrecht

Op basis van dit inzicht worden nabestaanden, wetgever en beleidsmakers handvaten geboden om nabestaanden in strafzaken zo goed en effectief mogelijk van hun spreekrecht gebruik te kunnen laten maken.

Bij de studies worden onderzoeken gebruikt waarvoor de gegevens al gedeeltelijk verzameld zijn en waarvan de deelnemers toestemming hebben gegeven hen opnieuw te bevragen. De deelnemers zijn nabestaanden van dodelijk verkeersslachtoffers, levensdelicten en MH-17 overledenen. Het effect van het strafproces op de mentale gezondheid van deze nabestaanden wordt bestudeerd. Ook worden de verschillende groepen nabestaanden met elkaar vergeleken en onderzocht in hoeverre het soort strafproces een rol speelt bij het gebruik maken van het spreekrecht.

Veel informatie uit onderzoek grote strafzaken

Nabestaanden die bij grote strafzaken gebruikmaken van het spreekrecht, doen dit onder dezelfde condities en binnen de context van één en dezelfde zaak. Hierdoor kan het effect van spreekrecht op het emotionele herstel van nabestaanden zorgvuldiger gemeten worden dan wanneer alleen naar nabestaanden wordt gekeken van verschillende zaken.

Met de onderzoeksresultaten kan worden beoordeeld of de huidige strafwetgeving en -rechtspleging voldoende zijn toegerust om nabestaanden de aandacht en zorg te bieden die zij voor hun mentale gezondheid nodig hebben, en waar zij op grond van (inter-)nationale regelgeving recht op hebben. Daarnaast kunnen, indien nodig, gerichte aanbevelingen tot aanpassing van de wet en uitvoeringspraktijk worden gedaan. Hiervoor worden in overleg met de doelgroep brochures en (e-)modules ontwikkeld. Op basis van dit inzicht worden nabestaanden, wetgever en beleidsmakers handvaten geboden om nabestaanden in strafzaken zo goed en effectief mogelijk van hun spreekrecht gebruik te kunnen laten maken.

SASS ondersteunt dit project met € 63.000,-